Πέμπτη 16 Μαΐου 2013

πέρα από τους λόφους...



Ο σκηνοθέτης, όπως ο ίδιος τόνισε, ουδέποτε θέλησε με την ταινία να επιρρίψει ευθύνες, αλλά να αποκαλύψει την αλήθεια των ηρώων της.
Εγώ μπήκα στον πειρασμό να επιρρίψω ευθύνες, αλλά γρήγορα κατάλαβα πως το μόνο πρόσωπο με το οποίο θα μου επιτρεπόταν να ταυτιστώ ήταν η μικρή Voichita, καθώς ούτε στη μεγαλειώδη αγάπη της Alina θα μπορούσα να φτάσω, αλλά ούτε και στην ανυποψίαστη απλοϊκή πίστη όλων των υπολοίπων, που τουλάχιστον είχαν το ελαφρυντικό ότι ουδέποτε τους άγγιξε ένα χέρι με τόση αγάπη ώστε να τους προβληματίσει και να τους υποψιάσει για μια ζωή «πέρα από τους λόφους». Μένει λοιπόν η μικρή μοναχή από την οποία μάλλον δανειζόμαστε οι περισσότεροι το ρόλο της, και μένουμε στο τέλος, αφού «σταυρώσουμε» την Αγάπη, με ένα άδειο πουλόβερ να προσπαθούμε να ζεστάνουμε τη μοναξιά μας.
«Ο τίτλος -Πέρα από τους λόφους- αναφέρεται σε πράγματα που γίνονται μακριά από την κοινή θέα», αναφέρει πάλι ο σκηνοθέτης. Όπως μακριά από την κοινή θέα ζούνε οι μεγάλοι έρωτες που ξέφυγαν από τη δειλία, τους φόβους και τις προκαταλήψεις και βρήκαν το δρόμο που οδηγεί πέρα από τους λόφους. Εκεί που πήγε η Αλίνα και περιμένει  τον έρωτά της. Μια σπίθα αισιοδοξίας μας δίνει ο σκηνοθέτης όταν η Voichita δείχνει στους περαστικούς που τη ρωτούν το δρόμο προς την αληθινή γη που μπορεί κάποιος να αποκτήσει «πέρα από τους λόφους». Επιτρέπει αυτή η σκηνή στους πιο αισιόδοξους να πιστέψουν πως ίσως πάει κάποια στιγμή εκεί και η μικρή μοναχή, αφού έχει υποψιαστεί την Οδό …
Στο τέλος της ταινίας ο διάλογος μεταξύ των αστυνομικών:
«Δεν θα τελειώσει ποτέ αυτός ο χειμώνας κύριε;»
«Θα περάσει, θα περάσει»
«Θα σπάσει όλη την άσφαλτο πριν περάσει»
«Ε, επόμενο είναι»
«Ναι, αλλά…»
Μια ομάδα παιδιών βαδίζει προς έναν τόπο που λερώνει με λάσπη τα πάντα… Προς τον τόπο που βαδίζουν τα νέα παιδιά, τουλάχιστον υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η «άσφαλτος» του καθωσπρεπισμού, των  προκαταλήψεων, της ευνουχισμένης αγάπης, έχει σπάσει από τον βαρύ χειμώνα που εκατοντάδες χρόνια τώρα διανύει η ανθρωπότητα.
Η λάσπη της φτώχειας της καρδιάς μας, της αδυναμίας μας να ερωτευτούμε τον Θεό και τους ανθρώπους, η λάσπη με την οποία προσπαθούμε να καθαρίσουμε τα ματωμένα χέρια μας από τον φόνο της κάθε «Αλίνας», αυτή η λάσπη εκτινάχτηκε από την –επιτέλους- σπασμένη άσφαλτο.    …γνωρίστε την αλήθεια και αυτή θα σας ελευθερώσει…
Αν, έστω και μόνο, δούμε τη βρωμιά της, αν δούμε ότι είμαστε βουλιαγμένοι μέσα σ’ αυτόν τον βούρκο της αναλγησίας μας, αν και μόνο βρούμε τον εαυτό μας, την αλήθεια του προσώπου μας, μόνο τότε ίσως βγούνε δάκρυα αληθινά και ικανά να ξεπλύνουν λάσπες και αίματα.
Η ταινία έδωσε σαφέστατα να εννοηθεί ότι η μικρή μοναχή ήθελε να ακολουθήσει τη φίλη της αλλά δεν τολμούσε να πληρώσει το τίμημα του απαγορευμένου έρωτα. «Το λυτρωτικό ήταν ταυτόχρονα κι επικίνδυνο», όπως λέει ο σκηνοθέτης.
Ποιος μπορεί να της επιρρίψει προσωπικές ευθύνες σε μία κοινωνία που δεν έχει την ωριμότητα να δεχτεί έρωτα μεταξύ ομόφυλων προσώπων; Ας μην ξεχνάμε ότι πριν λίγα μόλις χρόνια, δένανε τα χέρια των αριστερόχειρων για να μάθουν  να χρησιμοποιούν το δεξί που ήταν και το «ευλογημένο». Οι κοινωνίες μας ακόμη και σήμερα φοβούνται το διαφορετικό και πολλές φορές ανάβουν φωτιές για να κάψουν σαν τις μάγισσες οποιονδήποτε δεν μοιάζει με τους πολλούς.
Έτσι η θλιβερή μοναχή περιφέρεται σε όλη την ταινία με «δεμένο το αριστερό της χέρι», που ήταν ο καθόλα καθαρός έρωτάς της.
Όμως δένοντας το αριστερό χέρι των αριστερόχειρων, μπορεί να μαθαίνουν να κάνουν πολλά πράγματα με το δεξί, όμως ποτέ δεν θα μας χαρίσουν τα αριστουργήματα που θα δημιουργούσε το αριστερό τους χέρι.
Και το αριστούργημα του αληθινού ανθρώπου είναι να φτάσει στον Θεό. Αν δεν είσαι ο εαυτός σου όμως, πού μπορείς να φτάσεις; Αν δεν έχεις επαφή με την καρδιά σου, ποιος θα σε οδηγήσει στον Θεό; Αν δεν μπούμε στην καρδιά μας πού θα συναντήσουμε την αληθινή αγάπη, πού θα βρούμε το αληθινό μας πρόσωπο;
Το κορίτσι του μοναστηριού έχασε το πρόσωπό του. Ήταν ένα φάντασμα, ένα ομοίωμα ανθρώπου που περιφερόταν μέσα σ’ ένα μοναστήρι. Γιατί ο φόβος της απόρριψης δεν της επέτρεψε ποτέ να βρει την αλήθεια του προσώπου της. Αν δεν καταφέρει η αγάπη να βγει πάνω από τον θάνατο και την απόρριψη, να δώσει το αίμα της για τον αγαπώμενο, τότε πνίγεται στη λάσπη˙ κι ίσως ρίξει κι από πάνω κι ένα στρώμα «άσφαλτο», για να μην «εκτίθεται».
Τη στιγμή που η Αλίνα έμεινε οικειοθελώς και «σταυρώθηκε» για τον έρωτά της, η φίλη της δεν τόλμησε να αγαπήσει και προτίμησε την ασφάλεια ενός «ράσου» που λειτούργησε ως μάσκα. Κρυμμένη πίσω από αυτή τη μάσκα, ευνουχισμένη και χωρίς συναισθήματα, δεν χρειαζόταν να ρισκάρει, δεν χρειαζόταν να θυσιάσει τίποτα.
Η Αγάπη δεν είναι για δειλούς, δεν είναι για απρόσωπους, χρειάζεται την Αλήθεια μας για να αναπνεύσει. Ίσως να μπορεί να ζει μέσα στις λάσπες της αμαρτίας γιατί εκεί υπάρχουν ακόμη αληθινά δάκρυα που μπορούν και την κρατούν στη ζωή. Αυτή την «άσφαλτο» όμως, που βάζουμε από πάνω μας, πώς να την αντέξει; Δεν περνά πια ίχνος φωτός κάτω από αυτό το πνιγηρό στρώμα ψεύδους. Κύριε φώτισέ μας σε τούτο το απέραντο σκότος…

Λένα Μ.